پرسشنامه شدت وابستگی: 5 سوال کلیدی برای سنجش اعتیاد شما

فهرست مطالب

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که مصرف یک ماده چقدر برایتان جدی شده است؟ پرسشنامه شدت وابستگی (SDS) یک ابزار بسیار ساده و سریع است که درست مثل یک آینه، به شما نشان می‌دهد که از نظر روانی چقدر به یک ماده وابسته شده‌اید. این آزمون فقط ۵ سوال دارد و پاسخ به آن کمتر از ۲ دقیقه طول می‌کشد! در این مطلب به زبان خودمانی به شما می‌گوییم که این پرسشنامه چیست، چطور کار می‌کند و نمره‌ی آن چه معنایی برای شما دارد.

 


آزمون شدت وابستگی (SDS) چیست و چه چیزی را می‌سنجد؟

تصور کنید می‌خواهید بفهمید چقدر به قهوه خوردن عادت کرده‌اید. پرسشنامه شدت وابستگی دقیقاً همین کار را برای مواد مختلف (مثل سیگار، الکل، یا هر ماده دیگری) انجام می‌دهد. این پرسشنامه به جای تمرکز روی علائم جسمی ترک، روی فکر و روان شما زوم می‌کند. در واقع این آزمون می‌خواهد بداند:

  • چقدر فکرتان درگیر مصرف آن ماده است؟
  • آیا احساس می‌کنید کنترلی روی مصرفتان ندارید؟
  • آیا با اینکه می‌دانید برایتان خوب نیست، باز هم مجبور به مصرف می‌شوید؟

این پرسشنامه از شما ۵ سوال کوتاه و واضح می‌پرسد و شما بر اساس تجربه‌تان در یک سال گذشته، به آن‌ها پاسخ می‌دهید. گزینه‌ها معمولاً از “هیچوقت” تا “همیشه” هستند.

 


نمره آزمون شدت وابستگی چطور محاسبه می‌شود و هر نمره چه معنایی دارد؟

نمره‌دهی این آزمون بسیار آسان است. هر پاسخ شما یک نمره از ۰ تا ۳ می‌گیرد. در نهایت، نمرات ۵ سوال با هم جمع می‌شوند و شما یک نمره نهایی بین ۰ تا ۱۵ می‌گیرید.

تفسیر ساده نمره:

  • نمره پایین (مثلاً ۰ تا ۳): نشان می‌دهد که وابستگی روانی شما به آن ماده کم است یا اصلاً وجود ندارد.
  • نمره متوسط به بالا (مثلاً ۴ یا ۵ به بالا): این یک زنگ خطر است و نشان می‌دهد که شما احتمالاً وابستگی روانی قابل توجهی به آن ماده پیدا کرده‌اید و بهتر است با یک متخصص یا مشاور صحبت کنید.

یک درمانگر با دیدن نمره شما در آزمون شدت وابستگی، دید بهتری از شرایط پیدا می‌کند و می‌تواند برنامه درمانی مناسب‌تری برایتان طراحی کند.

 


این پرسشنامه به چه دردی می‌خورد؟ (کاربردها)

پرسشنامه شدت وابستگی فقط یک سری سوال ساده نیست، بلکه یک ابزار کاربردی در موقعیت‌های مختلف است:

  • غربالگری سریع: درمانگران و کلینیک‌ها می‌توانند در چند دقیقه بفهمند که آیا فردی نیاز به کمک جدی برای ترک دارد یا نه.
  • برنامه‌ریزی برای ترک: نمره این آزمون به متخصص کمک می‌کند تا شدت مشکل را بفهمد و بهترین راه را برای کمک به شما پیدا کند.
  • پیگیری پیشرفت: می‌توانید این آزمون را در طول دوره ترک چند بار انجام دهید تا ببینید چقدر در کاهش وابستگی روانی خود پیشرفت کرده‌اید. دیدن پایین آمدن نمره، انگیزه‌ی فوق‌العاده‌ای است!

 


نقاط قوت و ضعف پرسشنامه شدت وابستگی (SDS)

هر ابزاری خوبی‌ها و بدی‌های خودش را دارد. دانستن این موارد به ما کمک می‌کند تا دید واقع‌بینانه‌ای به این آزمون داشته باشیم.

خوبی‌ها:

  • خیلی سریع است: در کمتر از ۲ دقیقه انجام می‌شود!
  • استفاده از آن آسان است: نیاز به تخصص خاصی ندارد و هر کسی می‌تواند به سوالاتش جواب دهد.
  • دقیق و قابل اعتماد است: تحقیقات زیادی نشان داده که نتایج این آزمون معتبر است.
  • تمرکزش روی روان است: مستقیماً به سراغ جنبه‌های فکری و روانی وابستگی می‌رود.

بدی‌ها:

  • علائم جسمی را نمی‌سنجد: این آزمون کاری به علائم ترک بدن شما ندارد.
  • یک ابزار تشخیصی کامل نیست: به تنهایی نمی‌تواند بگوید شما “معتاد” هستید یا نه؛ بلکه فقط شدت وابستگی روانی را نشان می‌دهد.
  • به صداقت شما بستگی دارد: چون خودتان به سوالات جواب می‌دهید، نتیجه‌اش به این بستگی دارد که چقدر با خودتان صادق باشید.

 


مخترع پرسشنامه شدت وابستگی که بود؟ (تاریخچه کوتاه)

شاید برایتان جالب باشد که بدانید این پرسشنامه مفید در سال ۱۹۹۵ توسط یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی فردی به نام “گاسپ” ساخته شد. هدف آن‌ها این بود که ابزاری فوق‌العاده سریع و ساده طراحی کنند که بتواند به جای تمرکز روی مسائل جسمی، مستقیماً هسته روانی وابستگی یعنی “اشتغال ذهنی” و “اجبار به مصرف” را اندازه‌گیری کند. به همین دلیل است که پرسشنامه شدت وابستگی (SDS) امروزه در سراسر جهان اینقدر محبوب و پرکاربرد است.