آزمون افسردگی PHQ-9: با 9 سوال ساده حال خودت رو بسنج!

فهرست مطالب

تاحالا شده حس کنی چند وقته حالت مثل همیشه نیست؟ بی‌حوصله‌ای، انرژی نداری و دیگه از چیزایی که قبلاً خوشحالت می‌کردن لذت نمی‌بری؟ خب، خیلی وقت‌ها ما نمی‌دونیم این حال بد چقدر جدیه. آزمون افسردگی PHQ-9 یه ابزار خیلی ساده و معروفه که بهت کمک می‌کنه یه دید کلی از وضعیت روحی خودت پیدا کنی. این آزمون مثل یه آینه عمل می‌کنه و بهت نشون می‌ده شدت علائم افسردگی در تو چقدره. در ادامه خیلی خودمونی بهت می‌گیم این تست چیه و چطور ازش استفاده کنی.


این آزمون چطور انجام می‌شه؟ خیلی ساده‌ست!

آزمون افسردگی PHQ-9 فقط ۹ تا سوال کوتاه داره. ازت می‌پرسه که توی دو هفته گذشته، هرکدوم از این مشکلات چقدر اذیتت کرده. تو هم باید به هر سوال بر اساس این گزینه‌ها جواب بدی:

  • 0: اصلاً (یعنی این مشکل رو نداشتی)
  • 1: چند روز (کم و بیش داشتی)
  • 2: بیش از نیمی از روزها (یعنی بیشتر روزا درگیرش بودی)
  • 3: تقریباً هر روز (دیگه امونتو بریده بوده!)

همین! بعد از جواب دادن به ۹ تا سوال، فقط کافیه عددهایی که انتخاب کردی رو با هم جمع کنی. نمره نهایی تو یه عددی بین ۰ تا ۲۷ می‌شه.


معنی نمره‌هام در آزمون افسردگی PHQ-9 چیه؟

خب، رسیدی به مهم‌ترین بخش. عددی که به دست آوردی یه معنی مشخصی داره. ببین نمره‌ات تو کدوم دسته قرار می‌گیره:

  • نمره ۰ تا ۴: خیالت راحت، افسردگی نداری.
    این نمره یعنی حالت خوبه و علائم افسردگی خیلی خیلی کمی داری یا اصلاً نداری.
  • نمره ۵ تا ۹: افسردگی خفیف.
    یه کم حالت گرفته‌ست، اما هنوز اونقدر جدی نیست. بهترین کار اینه که حواست به خودت باشه. کارهایی که حالت رو بهتر می‌کنه (مثل ورزش، صحبت با یه دوست خوب یا تفریح) رو بیشتر انجام بده و ببین اوضاع بهتر می‌شه یا نه.
  • نمره ۱۰ تا ۱۴: افسردگی متوسط.
    اینجا دیگه باید موضوع رو جدی بگیری. احتمالاً حال بدت روی زندگی روزمره‌ات اثر گذاشته. این نمره یه زنگ خطره که میگه بهتره حتماً با یه مشاور یا روانشناس صحبت کنی.
  • نمره ۱۵ تا ۱۹: افسردگی نسبتاً شدید.
    قطعاً به کمک حرفه‌ای نیاز داری. علائمت شدیده و احتمالاً انجام کارهای روزمره برات خیلی سخت شده. لطفاً در اولین فرصت از یک متخصص (روانشناس یا روانپزشک) کمک بگیر.
  • نمره ۲۰ تا ۲۷: افسردگی شدید.
    این یعنی وضعیتت کاملاً جدیه و باید فوراً برای درمان اقدام کنی. لطفاً اصلاً معطل نکن و همین امروز برای گرفتن وقت از یک متخصص سلامت روان اقدام کن.

نکته مهم: این تست فقط یه ابزار غربالگریه، یعنی بهت کمک می‌کنه وضعیتت رو بسنجی. اما تشخیص نهایی رو فقط و فقط یه متخصص می‌تونه بده.


چرا آزمون افسردگی PHQ-9 اینقدر معروف و معتبره؟

شاید بپرسی چرا بین این همه تست، این یکی اینقدر معروف شده؟ چندتا دلیل خیلی خوب داره:

  • فوق‌العاده دقیقه: سوال‌های این تست الکی انتخاب نشدن! دقیقاً بر اساس ۹ تا علامت اصلی افسردگی طراحی شدن که بزرگترین متخصص‌های دنیا ازشون برای تشخیص استفاده می‌کنن. برای همین نتایجش خیلی به واقعیت نزدیکه.
  • سریع و راحته: جواب دادنش کمتر از ۵ دقیقه طول می‌کشه. نه سوال پیچیده داره نه گزینه‌های گیج‌کننده.
  • کاملاً رایگانه: برخلاف خیلی از تست‌های روانشناسی دیگه، استفاده از آزمون افسردگی PHQ-9 هیچ هزینه‌ای نداره و همه می‌تونن ازش استفاده کنن.
  • دکترها هم ازش استفاده می‌کنن: این تست اونقدر معتبره که خیلی از پزشک‌ها و روانشناس‌ها ازش برای سنجش اولیه حال بیمار و حتی پیگیری روند درمان استفاده می‌کنن تا ببینن داروها یا جلسات مشاوره چقدر موثر بوده.

آیا این تست نقطه ضعفی هم داره؟ (صادقانه بگیم، بله!)

هیچ چیزی بی‌نقص نیست، آزمون افسردگی PHQ-9 هم چندتا محدودیت داره که بهتره بدونی:

  • فقط خودت بهش جواب می‌دی: خب معلومه که نتایجش به جواب‌های صادقانه تو بستگی داره. اگه کسی حالش رو بدتر یا بهتر از چیزی که هست نشون بده، نتیجه تست دقیق درنمیاد.
  • فقط افسردگی رو می‌سنجه: این تست نمی‌تونه مشکلات روحی دیگه مثل اضطراب شدید، وسواس یا اختلال دوقطبی رو تشخیص بده. ممکنه حال بد تو ریشه دیگه‌ای داشته باشه که این تست نشونش نده.
  • جای دکتر رو نمی‌گیره: باز هم تاکید می‌کنیم! این تست یه ابزار کمکیه. اگه نمره‌ات بالا شد، یعنی باید بری پیش دکتر، نه اینکه خودت برای خودت تشخیص افسردگی بذاری.

فرقش با بقیه تست‌های افسردگی چیه؟

تست‌های زیادی برای افسردگی وجود داره. مثلاً شاید اسم تست “بک” (BDI) رو شنیده باشی. فرق اصلیشون اینه:

ویژگی آزمون افسردگی PHQ-9 (همین تست) تست بک (BDI)
تعداد سوال‌ها ۹ تا سوال (خیلی کوتاه) ۲۱ تا سوال (طولانی‌تر)
هزینه رایگان پولی (برای استفاده تخصصی)
کاربرد اصلی غربالگری سریع و راحت در کلینیک‌ها و برای عموم ارزیابی عمیق‌تر در محیط‌های روانشناسی تخصصی

پس می‌بینی که آزمون افسردگی PHQ-9 برای یه بررسی سریع و اولیه، انتخاب خیلی بهتریه.


داستان ساخت این آزمون چی بوده؟ (بخش تاریخچه!)

قصه ساخت این تست هم جالبه. حدود ۲۵ سال پیش، چندتا دکتر و محقق کاربلد متوجه شدن که خیلی از آدم‌ها با مشکلات روحی پیش دکترهای عمومی میرن، اما دکترها وقت یا ابزار مناسبی برای تشخیص سریع افسردگی ندارن. برای همین، این تیم متخصص تصمیم گرفتن یه پرسشنامه خیلی کوتاه و علمی طراحی کنن که دقیقاً بر اساس علائم اصلی افسردگی باشه. اون‌ها ۹ تا علامت کلیدی که توی همه کتاب‌های روانپزشکی به عنوان نشونه افسردگی شناخته می‌شه رو برداشتن و تبدیلش کردن به ۹ تا سوال ساده. اینطوری آزمون افسردگی PHQ-9 متولد شد و اینقدر کارش گرفت که امروز توی کل دنیا ازش استفاده می‌شه.


حرف آخر

آزمون افسردگی PHQ-9 یه دوست خوب و یه راهنمای سریعه که بهت کمک می‌کنه بفهمی باید بیشتر مراقب روح و روانت باشی یا نه. اگه ازش استفاده کردی و نمره‌ات متوسط یا بالا شد، لطفاً نترس و خجالت نکش. این فقط یه قدم اوله. صحبت کردن با یه مشاور یا روانشناس می‌تونه بهترین هدیه‌ای باشه که به خودت می‌دی. یادت باشه، همونطور که برای سرماخوردگی پیش دکتر می‌ری، برای حال بد روحی هم باید از متخصص کمک گرفت.